Verse Melk

Verse melk, is meestal goed voor elk. Toen onze tweede dochter geboren werd, werd al snel duidelijk dat er koemelk intolerantie een rol speelde en invloed had op de vertering. Bij toeval kwamen we er achter dat ze rauwe melk wel kon verdragen in tegenstelling tot "melk uit een pak." Momenteel komen veel klanten melk kopen omdat ze de ervaring hebben om minder tot geen problemen hebben met hooikoorts, allergieën en/of koemelkintolerantie. Echter wetenschappelijk bewezen is dat niet. En vanuit de wet- en regelgeving is het verplicht om te melden dat melk alvorens consumptie gekookt dient te worden. 

Is verse melk gezond? De voor- én nadelen

Verse/rauwe melk is pure, onbewerkte melk, dat je bij sommige boerderijen rechtstreeks kunt kopen. Volgens sommigen is rauwe melk een soort superfood. Volgens anderen is het juist levensgevaarlijk. Hoe zit het nu echt? Is rauwe melk gezond of juist niet?

Wat is rauwe melk?

Rauwe melk is melk die rechtstreeks uit de uier van de koe komt en niet is verhit of op enige andere manier is bewerkt. Puur natuur, dus. Dat heeft voordelen. Zo bevat rauwe melk meer natuurlijke antilichamen, eiwitten en bacteriën dan gepasteuriseerde melk. Voorstanders vinden het gezonder, schoner en lekkerder. Maar volgens tegenstanders kan het juist levensgevaarlijk zijn, omdat in rauwe melk ook schadelijke bacteriën kunnen voorkomen, die je doodziek kunnen maken. Daarom is het niet aan te bevelen als u kwetsbaar bent of zwanger om rauwe melk te nuttigen. Gekookte melk daarentegen wel. 

De smaak is zowel het grootste voordeel als het grootste nadeel van rauwe melk.

‘Meer smaak’

Volgens melksommelier Bas de Groot (écht een kenner van de smaak van rauwe melk) is de smaak het grootste voordeel van rauwe melk. “Er zit gewoon veel meer smaak in”, zegt hij enthousiast. “Alle melk, dus ook de lang houdbare melk in de supermarkt heeft twee smaken. Een eerste smaak, die proef je zodra de melk in je mond komt, en een afdronk. Zeg maar: de nasmaak. Rauwe melk heeft tussen die twee smaken in soms nog wel twee of drie andere smaken. Het is als een glas goede wijn: er gebeurt van alles en nog wat in je mond. Persoonlijk vind ik dat fascinerend.”

‘Je proeft de grond!’

Het bijzonder aan rauwe melk is dat het rechtstreeks bij de boer vandaan komt. Als je verschillende rauwe melken van verschillende boeren achter elkaar proeft, dan merk je ineens dat de smaken heel anders kunnen zijn. Dat komt omdat de melk van verschillende koeienrassen komen, maar ook omdat ze bijvoorbeeld iets ander voer krijgen. Je proeft als het ware de grondsoort waarop het grasland groeit.

Lekker?

Maar die smaak is meteen ook een van de grootste nadelen van rauwe melk, vindt Bas. “Lang niet iedereen houdt van die extra smaak. Gewone melk in een pak uit de supermarkt is verhit, gemengd met heel veel andere melk en gehomogeniseerd. Dat laatste betekent dat de vetbolletjes in de melk heel klein worden gemaakt, zodat het een egale structuur krijgt. Daardoor is die melk wat smaak betreft vlak en voorspelbaar. En dat is precies wat veel mensen juist wel prettig vinden. Ik vind dat jammer. Onbekend maakt onbemind. Je kunt die extra smaken namelijk wel leren waarderen.”

Rauwe melk bevat meer goede bacteriën, maar ook meer slechte bacteriën die je ziek kunnen maken

Goede bacteriën

Veel mensen zeggen dat rauwe melk gezonder is dan ‘gewone’ melk. Bas weet dat nog niet zo zeker. “Het is een feit dat er meer antilichamen, goede bacteriën en andere goede stoffen in rauwe melk zitten”, vertelt hij. “En ik hoor vaak dat mensen die niet zo goed tegen normale melk kunnen rauwe melk beter kunnen verteren. Maar om nu te zeggen dat het daarom ook gezonder is, dat vind ik lastig.”

‘Rauwe melk helpt bij allergieën’

Rauwe melk zou een positief effect hebben bij allergieën, blijkt uit onderzoek. Maar omdat er helaas niet veel ander onderzoek gedaan wordt naar de gezondheidsvoordelen van rauwe melk, is er geen doorslaggevend wetenschappelijk bewijs dat die extra stoffen in rauwe melk ook echt gezondheid bevorderend zijn.

Ook slechte bacteriën

Rauwe melk verkopen mag in Nederland, maar dat is wel aan regels gebonden. Je mag het alleen bij een boer kopen en alleen rechtstreeks uit een melktank. Dus niet voorverpakt in een fles. Bovendien moet de boer de consument vertellen dat de melk verhit moet worden voor consumptie. En dat is niet zonder reden! In rauwe melk kunnen ook ziekteverwekkende bacteriën voorkomen. Met name Campylobacter, Salmonella, en Shiga toxine-producerende Escherichia coli kunnen je behoorlijk ziek maken. Ook de listeria-bacterie kan gevaarlijk zijn. Met name voor zwangere vrouwen. Dat is dus ook precies de reden dat alle melk die je in de winkel kunt kopen, is gepasteuriseerd of gesteriliseerd. Door die maatregel is melk een heel veilig product.

Reële risico’s

De risico’s van rauwe melk. “Ze zijn ook niet te ontkennen. Er kunnen hele verkeerde bacteriën in rauwe melk voorkomen. Toch geef ik ook mijn eigen jonge kinderen vaak rauwe melk te drinken. Ik heb nu al zoveel rauwe melk gedronken, dat ik erop vertrouw dat ik ‘foute’ melk zal herkennen als ik het tegenkom. Dat is trouwens geen enkele garantie. Dat weet ik zelf ook wel. Feit is en blijft, als je heel jong bent, ziek of oud, dan kan rauwe melk je echt levensbedreigend ziek maken.”

Rauwe melk kopen?

Wil je rauwe melk toch een keer proberen, dan kan Bas je wel een aantal goede tips meegeven. “Realiseer je ten eerste dat je zelf mede verantwoordelijk bent voor je gezondheid. Je kunt rauwe melk niet in een verpakking kopen. Je moet dus zelf flessen meenemen, of flessen in bruikleen nemen van de boer. Zorg dat die flessen schoon zijn! Ook de doppen! En zorg ervoor dat de melk goed gekoeld blijft. Neem dus een koelbox mee en doe de flessen thuis meteen in de koelkast.”

Conclusie: is rauwe melk gezond?

Rauwe melk heeft voordelen én nadelen. Er zitten weliswaar meer goede bacteriën in, maar tegelijkertijd is de kans om ziek te worden van rauwe melk ook reëel. Wat betreft smaak is rauwe melk een belevenis, als de kenners mag geloven. Dat is het proberen waard, maar Als je ziek, zwak, zwanger, heel jong of heel oud bent, dan moet je dat risico zeker niet nemen.